ΕΝΑΣ ΑΓΩΝΑΣ, ΕΝΑ ΣΧΟΛΕΙΟ - Το παράδειγμα του ιστορικού πρώτου δημοτικού σχολείου Πανοράματος - ΒΙΝΤΕΟ

Του Χρίστου Καλλίτση

Αγωνιστήκαμε οκτώ χρόνια, από την άνοιξη του 2004 δικηγορικά, δημοσιογραφικά και καλλιτεχνικά για να σώσουμε το ιστορικό δημοτικό σχολείο Πανοράματος από τα εργολαβικά σχέδια του δήμου
(να κατασκευάσει υπόγειο πάρκινγκ σε αυτό) και να το δώσουμε στα παιδιά που τους άνηκε και τους ανήκει.

Αρχικά αιτιολογήσαμε την ανάγκη ακύρωσης του εργολαβικού σχεδίου, το οποίο θα καταργούσε τον ιστορικό σχολικό χώρο, θα υποβάθμιζε την ποιότητα ζωής στην περιοχή, θα ζημίωνε την αρχιτεκτονική της ιστορία και θα έσφαζε τη δενδροστοιχία αιωνόβιων πεύκων και ελατοκυπάρισσων.

Παράλληλα προτείναμε απάντηση στο ερώτημα της στάθμευσης με το οποίο ασχολούταν το ακυρωμένο πλέον έργο. Το θέμα της στάθμευσης στην περιοχή ήταν ελάχιστο και σήμερα είναι πλέον ανύπαρκτο, εξάλλου αντιμετωπίζεται με οικονομικότερες και πιο φιλικές στο περιβάλλον λύσεις.

Αξιοσημείωτο είναι πως το υπόγειο πάρκινγκ που σχεδιαζόταν για το ιστορικό σχολείο ήταν ενταγμένο στα έργα που θα εξυπηρετούσαν τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 (νόμος Βενιζέλου). Μάλιστα αυτό είχε σχεδιαστεί για το Πανόραμα της Θεσσαλονίκης μια περιοχή στην οποία δεν έγινε καμία ολυμπιακή δραστηριότητα. Επιπλέον μεταξύ άλλων η κατασκευή του υπόγειου πάρκινγκ θα ξεκινούσε μόλις 4 μήνες πριν την έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων Αθήνα 2004.

Τέλος προτείναμε τη λύση για την καλύτερη δυνατή αξιοποίηση του χώρου. Η λύση στην οποία επιμείναμε ήταν αυτή τη συνέχισης της ιστορικής σχολικής χρήσης του σχολείου. Δηλαδή αγωνιστήκαμε για να κάνουμε το σχολείο – σχολείο.

Τον αγώνα για το σχολείο υποστήριξε η ένωση προσώπων «Ομάδα Πολιτών Πανοράματος» (Ο.Π.Π.). Τα μέλη της Ο.Π.Π. ενωθήκαμε για τον κοινό σκοπό, ο οποίος ήταν αρχικά η διάσωση και στη συνέχεια η επαναλειτουργία του ιστορικού σχολείου. Δεν είχαμε κοινές κομματικές επιλογές και ουδέποτε δοκιμάσαμε να κομματικοποιήσουμε τον αγώνα μας.

Συγκεντρώθηκαν 333 υπογραφές πολιτών που αιτούμαστε τη λειτουργία του σχολείου. Τον αγώνα επίσης υποστήριξαν μέλη των δύο εδώ και τρεις δεκαετίες κυβερνητικών κομμάτων (Πα.Σο.Κ. – Ν.Δ.) καθώς και του Συ.Ριζ.Α., της Δημ.Αρ. και του Κ.Κ.Ε. καταθέτοντας ερωτήσεις και αναφορές στο Ελληνικό Κοινοβούλιο.

Πραγματοποιήθηκαν ήδη δύο ταινίες τεκμηρίωσης με πρωταγωνιστή το ιστορικό σχολείο «Το μπλέξιμο λύνεται» (2005), «Υπάρχει ελπίδα» (2007), οι οποίες προβλήθηκαν στην Ελλάδα και το εξωτερικό και ετοιμάζεται η τρίτη, η οποία ολοκληρώνει την τριλογία με θέμα την κινητοποίηση του πολίτη για τη καλυτέρευση της ζωής στην κοινωνία που ζει.

Στη διάρκεια αυτών των χρόνων έγιναν αναρίθμητα δημοσιεύματα σε ανεξάρτητα κυρίως περιοδικά έντυπα και στο διαδίκτυο. Εκδόθηκε το βιβλίο του αυτοδίδακτου λαογράφου Γεωργίου Αμβροσιάδη «Το Πρώτο Δημοτικό Σχολείο Πανοράματος» (2009). Επίσης κατατέθηκαν συγεκριμένα με το θέμα αιτήματα στις αρμόδιες αρχές. Παράλληλα φροντίζαμε όσο το δυνατό, ώστε το σχολείο να μένει καθαρό.

Το ιστορικό σχολείο μετά από αίτημα της «Ομάδας Πολιτών Πανοράματος» έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο μνημείο από το υπουργείο Πολιτισμού (2005) για το οποίο και η συνέχιση της σχολικής του χρήσης κρίνεται ως η λελογισμένη.

Αποτρέψαμε την επιζήμια για το ιστορικό σχολείο παραβίαση του από οχήματα. Σημαντική στην πορεία του αγώνα μας ήταν και η μετά από σχετικά μας αιτήματα ανταπόκριση του Συνήγορου του Πολίτη.

Είναι και δική μου δουλειά

Ο αγώνας των πολιτών για τη διάσωση και λειτουργία του σχολείου έγινε παράδειγμα συμμετοχής των πολιτών στα κοινά στο βιβλίο της Ε’ τάξης του δημοτικού για το μάθημα Κοινωνικής και Πολιτικής Αγωγής (Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων, 2009).

Ο σκοπός επιτεύχθηκε, το ιστορικό σχολείο σώθηκε και λειτούργησε το Σεπτέμβριο του 2012. Φιλοξενεί πλέον 4 τμήματα με 80 μαθητές της πρώτης τάξης του δημοτικού!

Είναι μάλλον υποχρέωση των πολιτών η ανιδιοτελής και ενεργή συμμετοχή στα κοινά. Η νίκη της επαναλειτουργίας του ιστορικού σχολείου είναι μια απόδειξη πως μπορούμε οι πολίτες, τουλάχιστον σε τοπικό επίπεδο, να πετύχουμε τους σκοπούς μας. Αν διαδοθεί αυτή η πρακτική ιδέα τότε ίσως διασπαρθεί ακόμη περισσότερο η ελπίδα. Η ελπίδα πιθανότατα επιβεβαιώνεται σε βάθος χρόνου και ο αγώνας είναι διαρκής.

Με τα πόδια στο σχολείο

Ο πιο ενδεδειγμένος τρόπος για να πηγαίνουν οι μαθητές δημοτικού στο σχολείο και τα νήπια στο νηπιαγωγείο είναι με τα πόδια και ειδικά σήμερα που η χρήση μεταφορικών μέσων γίνεται σχεδόν απαγορευτική για λόγους οικονομίας – οικολογίας. Αυτό άλλωστε επιβάλλει και η απόφαση Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. 10788/2004. Το ιστορικό σχολείο στο κέντρο του οικισμού Πανοράματος είναι μοναδικό για έναν ακόμη λόγο, επειδή μπορεί να προσφέρει πεζή πρόσβαση στην πλειονότητα των μαθητών του.

Ο δρόμος που πηγαίνουμε είναι δημιουργικός και ευθύς.