Της Αντας Ψαρρά
Ενα μέτρο κατά της αποσυμφόρησης των φυλακών πρόκειται να ψηφιστεί από τη Βουλή άμεσα, όπως τουλάχιστον διαδίδεται από πηγές του υπουργείου Δικαιοσύνης. Ηδη στα «καλά πληροφορημένα» έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα περιγράφονται οι όροι για την αποφυλάκιση με βραχιολάκι με «στόχο» την αποσυμφόρηση των φυλακών. Πέρα από τη γενική αποδοχή, ότι οτιδήποτε κρατάει τους υπόδικους ή ακόμα και τους κατάδικους μακριά από τα σωφρονιστικά καταστήματα της αθλιότητας έχει νόημα, ας δούμε αν πράγματι το μέτρο -όπως πρόκειται να εισαχθεί- θα βοηθήσει στη μείωση των κρατουμένων και στην καλύτερη απονομή της δικαιοσύνης.
Καταχρηστικές προφυλακίσεις
Α. Πρόθεση του υπουργείου είναι να εφαρμόζεται το μέτρο αντί για τις πολύμηνες προφυλακίσεις. Οταν όμως η προφυλάκιση στην Ελλάδα ξεπερνάει καταχρηστικά όλα τα επιτρεπτά όρια και πλήττεται έτσι το 1/3 των κρατουμένων, όπως καταγράφει η ΜΚΟ Fair Trials International (FTI – Πρόγραμμα Ποινικής Δικαιοσύνης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής), το βραχιολάκι δεν μπορεί να αποτελεί άλλοθι. Το σκληρό μέτρο της προφυλάκισης, που βάσει του Ποινικού Κώδικα οφείλει να εφαρμόζεται με φειδώ και σε εξαιρετικές περιπτώσεις, αποτελεί πλέον μια «δικαστική ρουτίνα» με θολές επιλογές ως προς τη βασιμότητα των «φόβων» των δικαστικών συμβουλίων. Στην ημερίδα τής FTI διαπιστώθηκε επίσης ότι το 49% των κρατουμένων στην Ελλάδα και το 64% των προφυλακισμένων είναι αλλοδαποί. Οι λόγοι δε όλων αυτών των μαζικών προφυλακίσεων δεν έχουν καμιά σχέση με τη βαρύτητα της παραβατικής πράξης. Αγνοια της γλώσσας, αδυναμία συνεννόησης, προκατάληψη, σκληρότερη αντιμετώπιση των μεταναστών και, τέλος, άρνηση των δικαστών να αποδεχτούν τον περιορισμό αυτού του πολύ σκληρού μέτρου, δημιουργούν την ασφυκτική κατάσταση μέσα στις φυλακές.
Για όλους όμως αυτούς τους προφυλακισμένους κρατούμενους το βραχιολάκι δεν αποτελεί «λύση».
Διότι, πρώτον, θα μπορούν να το αποκτήσουν μόνον όσοι έχουν οικονομική άνεση μια και θα είναι πανάκριβο (1.500 ευρώ) και, δεύτερον, δεν έρχεται να αποσυμφορήσει τις φυλακές από κρατούμενους αλλά να αντικαταστήσει (για τους έχοντες) την επιμονή των δικαστών στο μέτρο της προφυλάκισης. Ολοι δηλαδή οι παραπάνω φτωχοί προφυλακισμένοι ήδη αποκλείονται από το μέτρο, όταν δεν έχουν καν το παράβολο για έναν συνήγορο της επιλογής τους. Αν επαληθευτούν δε οι προβλεπόμενες εξαιρέσεις, όπως για παράδειγμα προφυλακισμένοι με βάση τον Αντιτρομοκρατικό Νόμο, η μόνη δηλαδή κατηγορία με την οποία προφυλακίζεται κάποιος ακόμη και πέρα από το 18μηνο, με απλές ενδείξεις ή με αστυνομικές καταγγελίες (π.χ. Τσάκαλος, Σακκάς), τότε το μέτρο αποκτάει και ενός τύπου «προτίμηση» σε συγκεκριμένα αδικήματα.
Β. Η θέσπιση του μέτρου και στις περιπτώσεις που προβλέπεται η υφ’ όρον απόλυση με ή χωρίς περιοριστικούς όρους περιορίζει ακόμη περισσότερο τον ασφυκτικό κλοιό στον λαιμό των κρατουμένων. Το ίδιο ισχύει και για όσους δικαιούνται το μέτρο της άδειας. Ενώ δηλαδή οι παραπάνω κατηγορίες «δικαιούνται» τα ευνοϊκά μέτρα, θα τους βάζουμε επιπλέον κι ένα ακριβό βραχιολάκι περιορίζοντας από την «πίσω πόρτα» τα δικαιώματα που τους δίνει ο νόμος.
Το βραχιολάκι όμως, όπως προτίθεται να το εισαγάγει ο υπουργός, δεν εξαιρεί (κι εδώ είναι το ενδιαφέρον) τους επίορκους και διεφθαρμένους καταχραστές του Δημοσίου αφήνοντας την επιλογή αυτήν αποκλειστικά στη διακριτική ευχέρεια των δικαστών. Με δυο λόγια, οι διάφοροι μεγαλόσχημοι, που συχνά αποδείχτηκε στο πρόσφατο παρελθόν να έχουν και σχέση με παραδικαστικά κυκλώματα, ενώ λόγω των οικονομικών καταχρήσεων διαθέτουν καταθέσεις με πολλά μηδενικά, θα βάζουν το βραχιολάκι και θα γλιτώνουν τη φυλακή. Αυτό είναι βέβαιο ότι θα πολλαπλασιάσει τις όποιες πολιτικές ή άλλου είδους πιέσεις στη Δικαιοσύνη, που με το πρόσχημα του βραχιολιού δεν θα έχει πλέον και μεγάλες αναστολές στο να αφήσει ελεύθερους τους υπόδικους για οικονομικά σκάνδαλα.
Ταξικά-ρατσιστικά κριτήρια
Ο διαχωρισμός των κρατουμένων σε αυτούς που δικαιούνται ή δεν δικαιούνται το μέτρο της απόλυσης με βραχιολάκι, αν ισχύσουν οι πληροφορίες, για άλλη μια φορά βγάζει -και μάλιστα με εντελώς ταξικά έως και με ρατσιστικά κριτήρια- το μαντίλι από τα μάτια της Θέμιδος. Οσο για την αποσυμφόρηση, είναι απολύτως βέβαιο ότι δεν υπάρχει καμιά πιθανότητα να μετρηθεί έστω και κατά έναν κρατούμενο λιγότερο η οποιαδήποτε φυλακή. Στην ουσία, θα βγουν όσοι έχουν λεφτά, όσοι είναι Ελληνες, πλην φυσικά των βιαστών, των δολοφόνων, των εμπόρων ναρκωτικών και των αναρχικών, κάνοντας… χώρο και για άλλους φτωχούς, μετανάστες, εξαρτημένους, Ρομά και λοιπούς, που ίσως, αν δεν θεσπιστεί κατά τον τρόπο αυτόν το μέτρο του βραχιολιού, να έβλεπαν νωρίτερα τον ήλιο λόγω της συμφόρησης των φυλακών.
Κόβουν και ράβουν τον αριθμό των φυλακισμένων
→Την ώρα που αυξομειώνονται ανάλογα με τον τρόπο που υπολογίζονται οι θέσεις κράτησης, το άθροισμα των επιμέρους κατηγοριών δεν φαίνεται να ταυτίζεται
Τελικά γνωρίζουμε πόσοι άνθρωποι κρατούνται στις ελληνικές φυλακές; Πάντως, ούτε το υπουργείο Δικαιοσύνης φαίνεται να το γνωρίζει… Ενώ η χωρητικότητά τους αυξομειώνεται ανάλογα με τον τρόπο που υπολογίζονται οι θέσεις κράτησης (π.χ. τα ατομικά κελιά θεωρούνται χώροι για δύο ή τρεις κρατούμενους), το σύνολο των κρατουμένων, που δεν θα έπρεπε να επιδέχεται αμφισβήτηση, δεν φαίνεται να ταυτίζεται με το άθροισμα των επιμέρους κατηγοριών (υπόδικοι, κατάδικοι, οφειλέτες και αλλοδαποί υπό απέλαση)!
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία που έχουν αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του υπουργείου Δικαιοσύνης και αναφέρονται στην Πρωτοχρονιά του 2012, το σύνολο των κρατουμένων ήταν 12.479. Αν όμως προσθέσουμε στους υπόδικους τους κατάδικους που εξέτιαν ποινές φυλάκισης ή κάθειρξης, τους χρεοφειλέτες και τους «φιλοξενούμενους», δηλαδή τους αλλοδαπούς που παρέμεναν στις φυλακές προκειμένου να απελαθούν, θα διαπιστώσουμε ότι οι κρατούμενοι την 1η Ιανουαρίου 2012 ήταν 14.193 και όχι 12.479, άρα 1.714 περισσότεροι από το σύνολο που αναγράφει ο επίσημος γενικός στατιστικός πίνακας! Πριν από λίγους μήνες, η προηγούμενη πολιτική ηγεσία του υπουργείου είχε αναφερθεί σε σημαντική αύξηση του αριθμού των κρατουμένων μέσα στους πρώτους μήνες του 2013 και είχε αποδώσει την εξέλιξη αυτή σε κατάχρηση της προφυλάκισης ή «προσωρινής κράτησης». Σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοινώθηκαν τότε, οι κρατούμενοι, που ήταν 12.475 την 1η Ιανουαρίου 2013, έφτασαν τους 12.912 την 1η Απριλίου 2013, ήταν δηλαδή 463 περισσότεροι. Και πάλι, όμως, αθροίζοντας τον αριθμό των τεσσάρων κατηγοριών κρατουμένων, βρίσκουμε μια τεράστια διαφορά 2.153 ανθρώπων (14.628 – 12.475). Σύμφωνα με πρόσφατες δηλώσεις της νέας ηγεσίας του υπουργείου, υπάρχουν και 1.000 κρατούμενοι οι οποίοι βρίσκονται σε εγκαταστάσεις κράτησης της Ελληνικής Αστυνομίας, ενώ θα έπρεπε να βρίσκονται στις φυλακές. Από την άλλη πλευρά, οι θέσεις κράτησης δεν είναι γνωστό πόσες ακριβώς είναι, ούτε πώς υπολογίζονται. Διάφορα στοιχεία τις ανεβάζουν σε 9.700 – 9.900, αλλά σ’ αυτές φαίνεται ότι υπολογίζονται και χώροι κράτησης -ολόκληρες πτέρυγες- των φυλακών που δεν χρησιμοποιούνται (δεν λειτουργούν λόγω ελλείψεων προσωπικού) ή κελιά με προδιαγραφές για μικρότερο αριθμό κρατουμένων που τεχνηέντως εμφανίζονται ως κατάλληλα για περισσότερους. Το αρμόδιο υπουργείο οφείλει κάποια στιγμή να δώσει ακριβή στοιχεία, αντί να «κρύβει» τους αριθμούς και να προσπαθεί να παρουσιάσει πλασματική εικόνα της κατά κοινή ομολογία τραγικής κατάστασης. Με την τακτική της στρουθοκαμήλου που ακολουθεί (καθώς δύσκολα μπορεί κάποιος να δεχθεί ότι πρόκειται για… λάθος στις προσθέσεις), εκτίθεται περισσότερο και ευκολότερα σε πολύπλευρες και εύλογες επικρίσεις.
Από τα στοιχεία που έχει αναρτημένα πάντως το υπουργείο, στους 12.479 κρατούμενους οι 4.254 είναι προφυλακισμένοι, σχεδόν ο ένας στους τρεις, οι 7.887 είναι αλλοδαποί και οι 4.136 είναι κρατούμενοι για παραβάσεις του νόμου περί ναρκωτικών, πάλι ο ένας στους τρεις. Αυτό που εύκολα διαπιστώνει κανείς, αν δει διαχρονικά τα στοιχεία, είναι ο υπερτριπλασιασμός των κρατουμένων με ποινή κάθειρξης από 15 χρόνια και πάνω μέσα σε δέκα χρόνια, από 944 την 1/1/2003 σε 3.100 την 1/1/2012. Το ίδιο διάστημα οι κρατούμενοι με ποινές ισόβιας κάθειρξης από 599 έφτασαν τους 977…
Ιωάννα Σωτήρχου
Post A Comment:
0 comments: