Το βόδι

Του Μιχάλη Τζανάκη
Tα πιο κυνικά κοινωνικοπολιτικά συστήματα του παρελθόντος ήταν αναμφίβολα το δουλοκτητικό και το φεουδαρχικό.



Το δεύτερο αποτέλεσε ένα είδος «προόδου» συγκριτικά με το πρώτο. Και στις δυο περιπτώσεις αυτών των συστημάτων αίτημα του ανθρώπου που ζούσε μέσα σ’ αυτά ήταν η «επιβίωση», αφού η «ζωή» ήταν προνόμιο των πολύ λίγων προνομιούχων αρχόντων ή φεουδαρχών. Οι τελευταίοι πολύ «σοφά» ποιούντες παρείχαν οριακά το προνόμιο της «επιβίωσης», γιατί γνώριζαν ότι αν δεν το έκαναν θα αναμετριούνταν με στρατό πεινασμένων που δεν είχαν τίποτα να χάσουν εξεγειρόμενοι, οπότε δε ρίσκαραν να τους πάρουν ακόμα και το «βόδι», δηλαδή τα ελάχιστα έστω μέσα παραγωγής.


Από την αρχαιότητα ως και το μεσαίωνα λοιπόν οι ανθρώπινες κοινωνίες «επιβίωναν» οριακά αφήνοντας τους η άρχουσα τάξη –όποια κι αν ήταν- το «βόδι» για παρηγοριά, αλλά κυρίως προκειμένου να διασφαλίσει τις πολύτιμες υπηρεσίες όσων εργάζονταν αγόγγυστα γι’ αυτούς. Αυτός ο πονηρός τρόπος ήταν που κράτησε για αιώνες τον άνθρωπο στην ίδια κοινωνική τάξη, ώστε να σκέφτεται πολύ πριν εξεγερθεί. Οι δυναμικές αντιδράσεις ήρθαν μόνο όταν η άρχουσα τάξη αποφάσιζε με τρόπο κυνικό αλλά περισσότερο βλακώδη να στερήσει το «βόδι» και η μεν άρχουσα τάξη να κινδυνεύει να απολαμβάνει τη «ζωή», γιατί δεν ήθελε ν’ αφήσει ούτε το ελάχιστο περιθώριο «επιβίωσης» στους πολλούς..

Εύκολα θ’ αντιτείνει κάποιος πως και σήμερα στερούνται της δυνατότητας της «επιβίωσης» δισεκατομμύρια άνθρωποι στον Τρίτο κόσμο, αλλά εκεί η άρχουσα τάξη ζει σε σπίτια-φρούρια με περίφραξη ηλεκτροφόρων συρμάτων και φρακτών που στις απολήξεις τους «φυτεύουν» σπασμένα γυαλιά προκειμένου να αποτρέψουν πιθανή λεηλασία. Επομένως κι εκεί δε ζει ασφαλής η τάξη που στερεί το δικαίωμα(!!!) της «επιβίωσης», αλλά νοιάζεται πως η ίδια θα «ζήσει», όπως φαντάζεται.

Στον εικοστό πρώτο αιώνα, στην εποχή «προόδου» και «ευημερίας» λίγα πράγματα φαίνεται ν’ αλλάζουν σε σχέση με το παρελθόν. Σίγουρα τους δυο τελευταίους αιώνες τα όρια «επιβίωσης» ανέβηκαν στις δυτικές κοινωνίες, ώστε πολλοί να έχουν την ψευδαίσθηση ότι τώρα θα μπορέσουν επιτέλους να «ζήσουν», αλλά το όνειρο τους κράτησε φαίνεται λίγο. Με τρόπο ηχηρό τους (μας) υπενθυμίζουν ότι οι χίμαιρες πρέπει να σταματήσουν και να επανέλθουμε στην προοπτική της «επιβίωσης» -και πολύ μας πέφτει. Αλλά ετούτη η άρχουσα τάξη δεν έχει καν τη «σοφία» να μας αφήσει το «βόδι». Θέλει να μας το πάρει κι αυτό. Σ’ αυτήν την περίπτωση θα κινδυνεύσει ή μάλλον τότε μόνο θα κινδυνεύσει.
Ως τότε καλοί και νομοταγείς πολίτες, βολευτείτε στο προνόμιο της «επιβίωσης» που σας παραχωρεί η ομάδα ανθρώπων-δε συνιστά καν τάξη-που έχουν μόνο αυτοί το προνόμιο της «ζωής». Εσείς απλά επιβιώστε και πληρώστε (και σκάστε παράλληλα).